สมัยนี้เดินไปไหนเราก็มักจะเห็นแต่สินค้าและบริการที่เกี่ยวกับสุขภาพ เน้นไปในเรื่องของการฟื้นฟู ชะลอวัย ต้านความเสื่อมของเซลล์ ไม่ว่าอาหารสารพัดชนิด มีคุณค่าหลากหลาย หรือทำเป็นอาหารเสริมเพื่อความสะดวกสบาย อีกทั้งยาสมุนไพรไทย จีน แขก ฝรั่งก็มี รวมถึงเทคโนโลยีทางการแพทย์อันทันสมัยเห็นผลไวทันตา ผู้บริโภคในยุคนี้ช่างโชคดีที่มีทางเลือกมากมายขนาดนี้ ทำให้ดิฉันนึกถึงยาไทยในตำนานที่เล่าขานกันมาถึงสรรพคุณยาอันวิเศษ เป็นยาอายุวัฒนะของคุณผู้หญิงที่ยังคงขายดีกันจนทุกวันนี้ บางคนโฆษณาว่าเป็นยาสาวสองพันปี บ้างก็เรียกว่ายาชะลอวัย ยาตำรับนี้มีชื่อว่า “ยาลูกแปลกแม่” แค่ฟังชื่อก็น่าสนใจแล้วใช่ไหมคะ ถึงขนาดที่ว่าแม่ทานแล้วลูกจำหน้าแม่ไม่ได้ เพราะแม่เปลี่ยนไปมาก (คนโบราณมีวิธีตั้งชื่อที่ขายของเก่งจริงๆ) เรามาทำความรู้จักยาตัวนี้กัน    

 “ยาลูกแปลกแม่” เป็นยาอายุวัฒนะสำหรับผู้หญิงโดยเฉพาะ (ส่วนคุณผู้ชายจะต้องเป็นสูตรอื่นนะคะ) คำว่ายาอายุวัฒนะ หมายถึงว่ายานี้เมื่อรับประทานไปแล้ว จะแข็งแรง มีเรี่ยวแรงกำลังวังชา อายุยืนเหมือนกลับมาเป็นหนุ่มเป็นสาวอีกครั้ง เพราะธาตุภายในได้รับการฟื้นฟูให้กลับมาไหลเวียนทำงานได้ตามปกตินั่นเอง โดยเฉพาะระบบเลือดกับลมซึ่งเป็นเรื่องสำคัญ

ดิฉันขอยกโคลงกลอนของสูตรยาตัวนี้มาให้อ่าน เพื่อให้เห็นภาพว่าเขาโฆษณาถึงยาตัวนี้ว่ามีประสิทธิภาพอย่างไร (อ่านสนุกๆ กันสักนิด) “จักได้เริ่มเรื่อง เรียบเรียงบรรณนา ของเก่าเล่ามา เร่อร่าน่าชัง ยาลูกแปลกแม่ เจ้ากรมครุธแก่ เล่าเรื่องให้ฟัง ว่าชายหนึ่งได้ มะตูมนิ่มขลัง สมดังใจหวัง ผลหนึ่งทำยา กล้วยน้ำไทเพิ่ม หวีหนึ่งเทียวนา พริกไทยเท่ายา ว่าเต็มทะนาน นึ่งขึ้นด้วยกัน มะตูมเชือดหั่น กล้วยน้ำปอกฝาน พริกไทยในห่อ เอาคลุกคุลีการ ย่อยให้แหลกนาน ทำแผ่นตากเรียง แห้งแล้วลงครก ป่นแหลกสิ้นเสียง ยกโถตั้งเคียง น้ำผึ้งคลุกเท
            เสร็จแล้วเก็บไว้บุรุษนั้นไซร้ ไปเที่ยวเตร็ดเตร่ บ้านอื่นเมืองไกล เที่ยวไถลโยเย ยากเย็นแก่นเก ยังไม่กลับมา แม่อยู่ข้างนี้ เห็นนานเต็มที ลูกไม่กลับมา เดินไปในเรือน พบแต่โถยา นี่ของลูกข้า ทำไว้กินดู
          โรคภัยหายสิ้น กายินเฟื่องฟู คนอื่นแลดู เคลิ้มแปลกตาไป ที่เคยล้างหน้า บ้วนปากลงไป หญ้าที่นั้นไซร้ งอกงามผิดตา โคหนึ่งเขาปล่อย แก่ผอมชรา เที่ยวซัดเซมา พบหญ้าสดงาม โคกินหญ้าไซร้ โรคโคก็หาย ร่างกายควรการ คล้ายกับโคหนุ่ม เรี่ยวแรงอาจหาญ หญิงนั้นเห็นพยาน กินยาร่ำไป ทุกวันจนหมด ที่เหี่ยวแห้งสลด กลับฟูผ่องใส วรรณะคล้ายหญิง แรกรุ่นเจริญวัย
          ฝ่ายบุตรเที่ยวไป นานแล้วกลับมา มารดาแปลกบุตร บุตรแปลกมารดา ต่อพูดเจรจา นานจึงรู้กัน เมื่อบุตรกลับมา อายุคณนา หมื่นแปดพันวัน มารดาว่าสัก สองหมื่นหกพัน เล่าว่าบุตรนั้น แก่กว่ามารดา บุตรแปลกใจถาม เรื่องความมารดา โถยาของข้า ไปไหนใครกิน มารดาเล่าว่า แม่พบโถยา เปิดขึ้นหยิบกิน บ้วนน้ำลงไป ถูกในแผ่นดิน หญ้างามโคกิน หายโรคอ้วนพี แม่เห็นอัศจรรย์ จึงได้สำคัญ ว่ายานี้ดี กินไปจนหมด กายสดเปร่งศรี ก่อนซูบกลับพี อาหารเพิ่มพูน
          ครั้นกาลล่วงมา บุตรนั้นชรา สิ้นชีพดับสูญ มารดาอยู่มาก กว่าบุตรเจ็ดคูณ กำหนดด้วยสูญ หลายจุดหลายเรียง เขาเล่าสืบมา ไม่เห็นด้วยตา ต้องว่าซ่อนเสียง พูดไม่เต็มปาก ยากจักเรียบเรียง ผู้อ่านจักเถียง กล่าวโทษโจทก์ทาย ฯ”

จากกลอนนี้มีตัวยาสำคัญอยู่ 3 ตัว ถือว่าตัวยาไม่เยอะเลย วิธีทำก็ไม่ยาก แต่ของอาจหายากสักหน่อย ถ้าหาไม่ได้ เราก็สามารถหาสิ่งที่ใกล้เคียงกันใช้แทนได้ แต่ประสิทธิภาพของยาอาจหย่อนลงไปบ้าง ตัวยาประกอบด้วย

1.       มะตูมนิ่ม คล้ายมะตูมปกติแต่เปลือกผลนิ่มกว่า เวลาสุกกดแล้วมันบุ๋มลงไป ขนาดตากแห้งแล้วยังนิ่ม จึงเรียกว่ามะตูมนิ่ม ไม่ค่อยนิยมปลูกขาย ยกเว้นปลูกไว้ทำยา ผลสดสุกมีรสฝาดหวาน ใช้กินเป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงร่างกาย บำรุงกำลัง ช่วยให้เจริญอาหาร ขับผายลมดี ช่วยระบาย ทำให้ผิวพรรณสดใส (หากไม่มี ให้ใช้มะตูมธรรมดาแทน)

2.       กล้วยน้ำไท เป็นกล้วยที่คนโบราณถือว่าเป็นผลไม้ศักดิ์สิทธ์หรือ “กล้วยพิธี” ใช้ในการประกอบพิธีกรรมและงานมงคลต่าง ๆ เช่น การบวงสรวงไหว้ครู ทำขวัญ เป็นต้น เนื้อสุกสีส้มอมเหลือง กลิ่นหอมคล้ายกลิ่นดอกไม้ เรานำผลสุกมาทำยาอายุวัฒนะ แม้กล้วยน้ำไทตัวเดียวก็ทำเป็นยาอายุวัฒนะทานได้ โดยนำผลกล้วยสุกปอกเปลือก แช่น้ำผึ้ง ดองในโหลแก้วที่ปิดสนิททิ้งไว้ 7 วัน จึงนำมารับประทานบำรุงร่างกาย วิธีนี้ช่วยถนอมยาให้เก็บไว้ได้นาน นอกจากนี้เปลือกดิบของกล้วยน้ำไทยังใช้ทาข้างในปากเด็กที่เป็นละอองขาวดีมาก ถ้านำไปเผาเป็นขี้เถ้าทาแก้ปวดเมื่อยตามข้อได้ดี (หากไม่มี ให้ใช้กล้วยน้ำว้าแทน)

3.       พริกไทย ตามปกติจะใช้พริกไทยดำ รสร้อน ทำให้เลือดลมแล่นได้ทั่วกาย ช่วยขับลมร้ายทั้งปวง

สรรพคุณ ฤทธิ์ร้อน บำรุงร่างกาย ช่วยในการระบายขับถ่ายและการไหลเวียนโลหิต ผิวพรรณเปล่งปลั่ง ทั้งยังทำให้นอนหลับสนิทขึ้น (กินได้ นอนหลับ ขับถ่ายดี ร่างกายจึงแข็งแรงใช่ไหมคะ)

ตำรับนี้ตามกลอนนำมาบดเป็นผงปั้นผสมกับน้ำผึ้ง ทำเป็นยาลูกกลอน ปัจจุบันผู้ผลิตยาบางรายมีทำมาเป็นแบบใส่แคปซูล ทำใส่ขวดเป็นยาน้ำ หรือยาดองแอลกอฮอล์ก็มี บ้างพัฒนาปรับปรุงสูตรไปตามที่เห็นว่าดีเพื่อผู้บริโภค  

ประสบการณ์จากผู้ใช้ คนที่ทานส่วนใหญ่จะบอกกันว่าเห็นผล โดยเฉพาะผู้หญิงวัยทองจะสังเกตการเปลี่ยนแปลงได้ดีกว่า จะรู้สึกว่ามีเรี่ยวมีแรงมากขึ้น  เปล่งปลั่งมีน้ำมีนวลขึ้น มีเคสที่บางคนประจำเดือนหมดไปแล้ว ก็กลับมามีอีกครั้ง (ยาอายุวัฒนะชื่อก็บอกอยู่แล้วว่าเหมาะกับคนมีอายุที่อะไรต่างๆ ก็เสื่อมโทรมไป หากบางคนยังไม่เสื่อมมาก อยากลองทานก็ได้ แต่อาจไม่เห็นผลชัดเจน) อย่างไรก็ตามไม่ว่าจะเป็นใคร วัยไหน เราก็ต้องสังเกตด้วยว่ายานี้เหมาะกับตนเองหรือไม่ เพราะคนแต่ละคนธาตุของร่างกายก็ไม่เหมือนกัน ส่วนยาตัวนี้มีฤทธิ์ค่อนข้างร้อน เพราะประกอบด้วยพริกไทยเยอะ ดังนั้นจึงควรพิจารณาทานให้เหมาะสม    

ใครที่สนใจ ลองไปศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมกันเอาเองนะคะ สมุนไพรดีๆ บ้านเรามีเยอะ หากเรารู้จักนำมาทำและทานให้ถูกวิธีก็กลายเป็นยาได้ ที่สำคัญราคาไม่แพงเมื่อเทียบกับอาหารเสริมของเมืองนอก ใครใช้ดี บอกกันด้วยนะคะ

อ้างอิงข้อมูล : ตำราการแพทย์แผนไทย และข้อมูลออนไลน์ ได้แก่

http://www.thaihof.org/main/article/detail/4112;

http://www.thairath.co.th/content/823390;

http://www.thairath.co.th/content/708975